We zijn natuurlijk in een heel andere cultuur terechtgekomen dan de onze. Er zijn zo op het eerste gezicht al grote verschillen. Maar wat me nu meer treft dan vier jaar geleden is de 'verwesterlijking'.
Lang geleden heb ik de film 'The Last Emperor' gezien, over het leven van de laatste Chinese keizer. Wat mij daarin het meest trof en wat mij er ook alleen maar van is bijgebleven, zijn een paar beelden uit het begin en het eind van de film. Als klein jongetje woonde Pu-Yi in een paleis temidden van vrouwen met prachtige en ingenieus gevlochten haren. Allemaal waren ze gekleed in ingewikkelde gewaden. Aan het eind rijdt hij in westerse auto's en zie ik hem staan, eenzaam, gekleed in een spijkerbroek en een colbertje. De hofhouding is onzichtbaar.
Toen meer dan ooit trof mij wat 'groei' of 'vooruitgang' wordt genoemd. Ik besefte dat dat voor mij gelijk staat aan leegte. Natuurlijk begrijp ik wel dat de vrouwen in Volendam en Spakenburg hun haren los om hun hoofd wilden voelen en niet zoveel en zulke inperkende kleding wilden dragen omgeven met veel, soms onbegrijpelijke symboliek. En natuurlijk zie ik wel dat de huidige modetrends net zo goed aan regels gebonden zijn, ook hun eigen taal spreken. Maar wat ik mis is de eeuwenlange traditie, de verscheidenheid, de verschillende oude bronnen.
Nu we na vier jaar terug zijn in Hanoi, zie ik ook hier die ontwikkeling, een nog verder opschuiven naar het westen. Ondanks de communistische ideologie krijgen de grote multi-nationals net als in China hier meer invloed en letterlijk voet aan de grond. Vietnam bestaat uit kleine ondernemers, heel anders dan in het oostblok. Ho Chi Min heeft daar ook nadrukkelijk ruimte voor gelaten. Dus wat dat betreft passen ze wel in het 'neo-liberalisme' en zal de aanpassing sneller gaan. Ook secularisatie neemt hier waarschijnlijk toe; in de tempels zie je voornamelijk ouderen. Maar net als dat het christendom in óns huist, dragen de mensen hier het boeddhisme in zich. En dat blijft ook voelbaar.
Terwijl ik dit schrijf vechten afkeer en verwondering om de eerste plaats. Afkeer omdat het westen lijkt te winnen, en verwondering over dat juist de eeuwenoude tradities verdwijnen ten gunste van westerse invloeden, van verzakelijking en, in elk geval ogenschijnlijk, vervlakking.
Er zijn meer auto's, er is meer merkenreclame, er zijn veel meer kerstbomen en buitenissige kerstversieringen. Er is wifi op alle mogelijke plaatsen en we zien aanzienlijk meer westerse toeristen. Er zijn minder schoenpoetsertjes en minder vasthoudende straatverkopers. Ten opzichte van vier jaar geleden zijn veel winkels opgeknapt, dat wil zeggen ze zijn lichter, ruimer, hebben een glazen pui gekregen en zijn ingericht zoals je in onze winkelstraten ziet compleet met harde muziek. Behalve de winkeltjes met kleren die in Lochem op de markt worden verkocht, zijn er nu ook meer met een Parijselijke allure.
Vooruitgang lijkt dus ook hier een synoniem voor verwesterlijking, hoewel ik hier niet zoveel spijkerbroeken zie.
P.S. En wat helemaal opvalt, maar niet te verklaren is met mijn ideeën hierboven: er zijn heel veel meer baby's en peuters.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten